“پرازئودیمیم”(Praseodymium)، “دیسپروزیوم”(Dysprosium) و “نئودیمیم”(Neodymium)، فلزات گرانبها و کمیابی هستند که در بسیاری از ابزار الکترونیکی به کار می‌روند. به دست آوردن این فلزات نه تنها هزینه بالایی دارد، بلکه به تخریب باورنکردنی محیط زیست منجر می‌شود.

دانشمندان به تازگی کشف کرده‌اند که بسیاری از این فلزات نادر را می‌توان در پلاستیک‌های مصرفی روزمره از جمله بطری‌های آب، اسباب‌بازی‌های کودکان، ظرف ماست و جای لوازم آرایش پیدا کرد. پلاستیک‌های یک بار مصرف نیز مقادیر کمی از این گنجینه‌های نادر را در خود جای داده‌اند.

“اندرو ترنر”(Andrew Turner)، پژوهشگر “دانشگاه پلیموث”(University of Plymouth) و سرپرست این پژوهش گفت: این فلزات، واقعا ارزشمند هستند و عناصر حیاتی فناوری جدید به شمار می‌روند. ما دریافته‌ایم که این فلزات در حال تبدیل شدن به آلاینده هستند.

مدتی است که دانشمندان فهمیده‌اند پلاستیک‌های مورد استفاده ما می‌توانند مواد غیرمنتظره‌ای را شامل شوند؛ به ویژه پلاستیک‌های سیاه که سطح خطرناکی از برم یا سرب در آنها وجود دارد. دلیل این موضوع، اضافه کردن موادی مانند برم به تلویزیون‌ها و سایر دستگاه‌های الکترونیکی به عنوان بازدارنده شعله است.

این پژوهش جدید، به طور کلی با پژوهش‌های دیگر متفاوت است. نخستین موفقیت پژوهش کنونی این است که دانشمندان به وجود مواد کمیاب در پلاستیک‌ها پی بردند. می‌توان گفت که نسبت مواد کمیاب موجود در پلاستیک‌ها با توزیع آنها در پوسته زمین برابر است. ترنر گفت: جالب است. ما هر چه را که مورد استفاده ما است، آلوده می‌کنیم.

دومین نکته این است که پژوهشگران در این پروژه، به جای محصولات بازیافتی، پلاستیک‌هایی را که از نفت خالص به دست آمده بودند، مورد بررسی قرار دادند. این بدان معناست که ما نمی‌توانیم وجود مواد کمیاب را در قطعات الکترونیکی بازیافتی یا سایر آلاینده‌های ساخته شده توسط بشر ردیابی کنیم.

ترنر باور دارد که این پژوهش، بیش از این که پاسخ ارائه دهد، سوال ایجاد می‌کند.

پیش از هر چیز باید بدانیم که این موضوع، پدیده جدیدی نیست. به گفته ترنر و گروهش، مواد کمیاب روی زمین را می‌توان در زباله‌های پلاستیکی اقیانوس یافت؛ بدین ترتیب ممکن است که این آلودگی، طی دهه‌ها رخ داده باشد. پلاستیک‌ها، مواد شگفت‌انگیزی هستند که طی دهه‌ها بدون تغییر مانده‌اند. ترنر گفت: مواد کمیاب احتمالا همه مدت و بدون این که ما باخبر شویم، در پلاستیک‌ها بوده‌اند.

پژوهشگران نگران نیستند که این مواد کمیاب، سمی باشند یا حداقل در مورد تراکم مورد بررسی خود فعلا این نگرانی را ندارند.

ترنر به بازیافت مواد نادر برای استفاده دوباره از آنها معتقد نیست. وی در این باره گفت: بازیابی مواد نادر ارزشی ندارد زیرا سطح آنها بسیار کم است.

وی باور دارد که شاید بررسی فرایندهای تولید بتواند به کشف منابع دست‌نخورده‌ای از مواد نادر منجر شود که برخی از نیازهای مربوط به استخراج را کاهش می‌دهند.

منبع: ا یسنا