ابزارهای مسدودکننده درون چاهی موسوم به پَکر توسط یک شرکت دانش‌بنیان ساخته شده و در حال حاضر در چاه‌های نفت جنوب کشور مورداستفاده قرار می‌گیرد. با اعمال تحریم‌ها علیه کشور و خروج شرکت‌های نفتی خارجی از ایران، محدودیت‌هایی در استفاده از این ابزارها وجود داشت که توسعه این پکرهای تقویت شده با فناوری‌نانو به تسریع فرآیند تعمیر چاه‌های نفت کمک کرده و مانع خروج ارز از کشور می‌شود.

مواد پلیمری تقویت شده نانویی

شرکت کیا صنعت شریف موفق به ساخت پَکرهای متورم شونده برای تعمیر چاه‌های نفت شده است. در این پکرها از مواد پلیمری تقویت شده با فناوری‌نانو استفاده شده است.

به گفته جمال ارغوانی هادی، رئیس هیئت‌مدیره شرکت کیا صنعت شریف پکرهای نانویی این شرکت در حال حاضر در شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب و چندین چاه نفت دیگر در اهواز و شهرهای جنوبی مورداستفاده قرار گرفته است. با استفاده از این پکرهای ایرانی در هر چاه نفت،  ۱۰۰ هزار یورو صرفه‌جویی ارزی برای کشور انجام می‌شود و تاکنون در ده چاه مختلف از این فناوری ایرانی استفاده شده است.

جمال ارغوانی هادی درباره سابقه این شرکت می‌گوید: «کیا صنعت شریف به عنوان شرکت دانش‌بنیان انشعاب‌یافته از دانشگاه صنعتی شریف، متخصص در زمینه طراحی، ساخت و تست تجهیزات متورم شونده گذرنده از درون لوله مغزی چاه نفت است که موفق به ساخت این نوع از تجهیزات مطابق با استانداردهای API ۱۱D۱ و ISO-۱۴۳۱۰ و همچنین اخذ تاییدیه شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب شده است.»

دکتر ارغوانی هادی می‌گوید: «پکرهای متورم شونده یکی از مهم‌ترین انواع پکرها در فرایندهای مربوط به تعمیر، نگهداری و تحریک چاه‌های نفت و گاز هستند. این ابزارها امکان انجام عملیات‌هایی مانند تحریک چاه، اسیدزنی، تعمیرات سرچاهی و بسیار از عملیات‌های دیگر را بدون خارج کردن رشته تولیدی میسر می‌سازند. این نوع از پکرها از درون لوله مغزی عبور داده می‌شوند و پس از رسیدن به عمق موردنظر، متورم شده و عملیات آب‌بندی لوله جداری چاه‌های نفت و گاز را انجام می‌دهد. نسبت تورم بسیار بالای این ابزار قابلیت آب‌بندی لوله‌ جداری تا قطر ۳ برابر قطر اولیه ابزار را در اختیار کاربر قرار می‌دهد. پکر متورم شونده پس از اتمام عملیات موردنظر، تا رسیدن به سایز اولیه فروکش می‌کند و از چاه خارج می‌شود.»

وی درباره مزیت استفاده از این پکرها نسبت به نمونه‌های خارجی می‌گوید: «این پکرها عملکرد مشابه با نمونه‌های خارجی دارند، در حالی که با توجه به شرایط فعلی استفاده از این پکرها زمان تعمیر چاه را به کمتر از یک ماه کاهش داده است در حالی که برای استفاده از فناوری خارجی به شش ماه تا یک سال زمان نیاز است.»

امکان استفاده در چاه‌های عمودی، افقی و مایل، متعادل‌سازی فشار پیش از فروکش به منظور جلوگیری از آسیب رسیدن به پکر، امکان فرستادن ابزار به درون چاه به کمک لوله مغزی سیار و کابل و امکان انجام عملیات بدون نیاز به خارج کردن رشته تولیدی از جمله مزیت‌های این فناوری است.

منبع: ستاد ویژه توسعه فناوری نانو